Uzupełnij poniższe zdania tak, aby powstało streszczenie tekstu Pochwała przyjaźni.

Andrzej Kojder
POCHWAŁA PRZYJAŹNI
Świat współczesny nie przypomina ateńskiej agory¹. Ludziom w XXI wieku jest bliżej do siebie, ale rzadziej i krócej są ze sobą. Będąc w ciągłym ruchu, nawiązują za pośrednictwem nowych mediów kontakty powierzchowne i krótkotrwałe. Nie mają czasu na przyjaźń, co najwyżej zawierają znajomości. Monitor komputera i klawiatura oraz wyświetlacz telefonu komórkowego zastępują im kontakty face-to-face² lub też są nowym, uproszczonym rodzajem tych kontaktów.
W szybko zmieniającym się świecie coraz częściej słyszy się pytanie: Co w życiu jest ważne? Zapytano o to filozofa Leszka Kołakowskiego, który odpowiedział: „[…] wśród dóbr ważnych w życiu na pierwszym miejscu jest przyjaźń. Potrzebujemy osób, którym możemy ufać, o których wiemy, że nas nie oszukają, nie zdradzą, pomogą w potrzebie i że my powinniśmy im służyć w biedach, które przecież każdego spotykają i które bez przyjaciół bardzo trudno jest przetrwać. Co więcej – przyjaźń to jest dobro, które w bardzo dużym stopniu zależy od nas. Możemy je sami własnym wysiłkiem utkać. Bo przyjaźń to więź zaufania, którą każdy z nas może wokół siebie budować”.
W myśli europejskiej prekursorem³ rozważań o przyjaźni jest Arystoteles⁴. Wszelka przyjaźń, zauważa Arystoteles, polega na podobieństwie i zaufaniu. Jej rola jest wieloraka. Ludziom młodym pomaga uniknąć błędów, ludzi dojrzałych pobudza do większych czynów,
a starszych otacza opieką i wzmacnia ich nadwątlone siły. Podstawą przyjaźni jest wzajemna życzliwość, zgodność upodobań, gotowość do poświęceń. Przyjaciele świadczą sobie przysługi, odnoszą się do siebie z uznaniem, rozłąka nie podkopuje ich związku. Czy należy poszukiwać wielu przyjaciół? Arystoteles twierdzi, że wystarczy mieć niewielu, „tak jak niewielka ilość przyprawy wystarcza w potrawach”.
Znaczenie uczucia przyjaźni w harmonijnym układaniu stosunków między ludźmi dostrzegano już bardzo dawno i we wszystkich zakątkach świata. Jak mówi znane porzekadło: „przysłowia są mądrością narodów”. Cóż byłaby to za mądrość, gdyby pomijano w niej kwestię przyjaźni? I rzeczywiście, w obiegowej mądrości różnych ludów i narodów nie jest ona pomijana. Rosyjskie przysłowie „Powiedz, kim są twoi przyjaciele, a powiem ci, kim jesteś” stało się również polskim powiedzeniem. W Mongolii usłyszymy, że „wprawdzie zwycięzca ma wielu przyjaciół, ale zwyciężony ma dobrych przyjaciół”.
Wszystkie przytoczone tutaj argumenty skłaniają do wygłoszenia krótkiej apologii⁵ przyjaźni. Przyjaźń uczy nas powściągliwości: traktowania potrzeb przyjaciół na równi
z naszymi własnymi. Uczy nas wyrozumiałości dla naszej i cudzej słabości, przywar⁶
i różnych niedostatków. Mieć przyjaciela to mieć powiernika⁷. Przyjaciel, jak nikt inny, potrafi szczerze ukazać nam nasze możliwości i zarazem wskazać na nasze braki i ograniczenia. Im więcej tworzy się kręgów przyjacielskich, tym większy jest poziom uspołecznienia. Przyjaźń bowiem, wraz z zaufaniem i życzliwością, zachęca do uczestnictwa w życiu zbiorowym, rodzi potrzebę serdecznego kontaktu, wymiany myśli.

Na podstawie: Andrzej Kojder, Pochwała przyjaźni, [w:] Kultury religijne. Perspektywy socjologiczne, red. Andrzej Wójtowicz, Warszawa – Tyczyn 2005.

¹ Agora – rynek w miastach greckich, będący ośrodkiem życia politycznego, religijnego, czasem handlowego.

² Face-to-face (ang.) – twarzą w twarz.
³ Prekursor – człowiek, który coś zapoczątkował, np. jakąś ideę.
⁴ Arystoteles – filozof starożytnej Grecji.
⁵ Apologia – tu: pochwała.
⁶ Przywara – ujemna cecha charakteru.
⁷ Powiernik – osoba zaufana, której ktoś się zwierza ze swoich spraw osobistych i tajemnic.

Zadanie 11. (2pkt) Egzamin ósmoklasisty z polskiego – 2022 – CKE