Przykładowe wypracowanie o charakterze argumentacyjnym (temat 1.)

Każdy miewa w życiu trudne chwile. Raczej nie wspominamy ich dobrze, ale to dzięki nim
lepiej poznajemy siebie i własne możliwości. Myślę, że trudne chwile to dobry czas na
poznanie samego siebie. Postaram się udowodnić tę tezę.

Trudne sytuacje i zdarzenia pozwalają nam dostrzec, co tak naprawdę w życiu jest ważne.
Dobrym przykładem jest tu Ebenezer Scrooge, bohater „Opowieści wigilijnej” Karola Dickensa.
Mężczyznę niespodziewanie odwiedziły duchy, które spowodowały, że przez kilka dni żył on
w strachu. Te przeżycia były jednak przyczyną refleksji i ważnych przemyśleń bohatera.
W efekcie przyniosły przemianę jego osobowości – Scrooge zrozumiał swoje błędy
i postanowił je naprawić. Ze straszliwego gbura i skąpca zmienił się w człowieka
sympatycznego, uczynnego i pomocnego, co sprawiło, że poczuł się szczęśliwy. Przykład tego
bohatera pokazuje, że czasem dopiero w trudnej sytuacji dostrzegamy, czego tak naprawdę
pragniemy i co mogłoby uczynić nasze życie szczęśliwszym.

Ponadto trudne sytuacje i zdarzenia często pozwalają nam odkryć cechy, których
w innych okolicznościach byśmy nie poznali. Świetnym tego przykładem są wszyscy trzej
bohaterowie „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego. Alek, Rudy i Zośka wielokrotnie
znajdowali się w wyjątkowo trudnych sytuacjach. Uczestniczyli w niebezpiecznych akcjach
małego sabotażu, a potem w działaniach dywersyjnych i zawsze każdy z nich musiał stanąć
na wysokości zadania. Gdyby nie udział w walce o wolność kraju, prawdopodobnie nie
odkryliby oni swoich zdolności przywódczych, a także gotowości do poświęcenia dla przyjaciół
i ojczyzny. Być może nie odkryliby też swoich talentów i nie dowiedzieliby się, jacy są sprytni
i odważni. Może też nie byłoby okazji, aby przekonać się, jak silne są więzy ich pięknej
przyjaźni.

W konsekwencji trudnych zdarzeń możemy też odkryć na nowo dawno zgubione lub
zapomniane cechy swojej osobowości. Przykładem są przeżycia Pilota z utworu „Mały Książę”
Antoine’a de Saint Exupéry’ego. Nie sądził on, że ma jeszcze dziecięcą wrażliwość i umie
myśleć jak w dzieciństwie. Dopiero niecodzienna przygoda – spotkanie Małego Księcia
podczas przymusowego lądowania na pustyni – pomogła mu wydobyć tę zapomnianą część
duszy i zobaczyć świat oczyma dziecka, co pomogło mu przetrwać w skrajnie trudnych
warunkach.

Mimo że trudne sytuacje raczej nie kojarzą nam się dobrze, powinniśmy nauczyć się
dostrzegania ich zalet, ponieważ – jak pokazują wyżej wymienione przykłady – te trudne
doświadczenia pozwalają nam przekonać się, jacy naprawdę jesteśmy i na co nas stać.
Umożliwiają odkrycie tych zakamarków naszej osobowości, o których często nie mieliśmy
pojęcia.

1. Realizacja tematu wypowiedzi: 2 pkt – forma wypowiedzi zgodna z formą wskazaną
w poleceniu – rozprawka; zostały uwzględnione pozostałe elementy polecenia – uczeń
odwołuje się do wybranej lektury obowiązkowej oraz innego utworu literackiego;
wypowiedź w całości dotyczy problemu wskazanego w poleceniu. 2. Elementy retoryczne: 5 pkt – pogłębiona argumentacja; argumenty zilustrowane
trafnymi przykładami; argumentacja uporządkowana – uczeń zaczyna od lektury
obowiązkowej Opowieść wigilijna, a następnie odwołuje się do kolejnych lektur
obowiązkowych – Kamienie na szaniec, Mały Książę. 3. Kompetencje literackie i kulturowe: 2 pkt – funkcjonalne wykorzystanie przywołanych
utworów literackich; poprawność rzeczowa. 4. Kompozycja tekstu: 2 pkt – zgodna z formą wypowiedzi, wypowiedź spójna i logiczna
podzielona na funkcjonalne, graficznie wyodrębnione akapity. 5. Styl: 2 pkt – odpowiedni do treści i formy wypowiedzi, jednolity. 6. Język: 4 pkt – szeroki zakres środków językowych (zróżnicowana składnia, leksyka)
umożliwiających pełną i swobodną realizację tematu. 7. Ortografia: 2 pkt – praca bez błędów ortograficznych.
8. Interpunkcja: 1 pkt – praca bez błędów interpunkcyjnych.

Przykładowe wypracowanie o charakterze twórczym (temat 2.)

Wiem, że zdarzenie, o którym chcę wam opowiedzieć, może się wydać niezbyt
prawdopodobne, ale musicie uwierzyć mi na słowo – ono rzeczywiście miało miejsce! Zdarzyło
mi się już opowiadać wam o moich podróżach do „światów przedstawionych”, ale ta historia
jest inna. Tym razem to postać z lektury zabłądziła i znalazła się w naszym świecie. I to czyni
moją opowieść jeszcze bardziej godną przeczytania. Tak więc czytajcie.

Nie wiem, jak się tam znalazł, mogę powiedzieć tylko, że gdy się obudziłam, siedział
w nogach mojego łóżka, rudą łapą wycierając spływające po pyszczku łzy. Pewnie się
zastanawiacie, jak zareagowałam na lisa w pokoju? Otóż, co jest dość dziwne, nie zareagowałam w ogóle. Tylko przez kilka minut wpatrywałam się pusto w chlipiącego
zwierzaka zadziwiona tym, że nie panikuję. W końcu zapytałam:

– Co ty tu robisz?

Teraz wiem, że pytanie lisa o coś takiego nie było zbyt mądre, ale potraktujcie mnie
łagodnie – w końcu chyba jednak byłam w szoku. Co zaskakujące zwierzak przełknął łzy
i podniósł mordkę.

– Nie wiem – odpowiedział ochrypłym głosem.

No, teraz to już miałam powód, żeby wydrzeć się na całą okolicę, ale… nie zrobiłam tego.
Przypomniałam sobie o jakimś artykule, w którym było napisane, że mądry człowiek potrafi
zaakceptować rzeczywistość, nawet jeśli bardzo tego nie chce. Postanowiłam, że dzisiaj będę
mądra. Odchrząknęłam i kontynuowałam wypytywanie:

– A wiesz chociaż, jak się tu znalazłeś?

– Nie. To znaczy, raczej nie. Byłem na rozdaniu nagród, właśnie wręczali mi tytuł
Przyjaciela Wiedzy, kiedy błysnęło, a ja wylądowałem przy twoim posłaniu.

Odpowiedź lisa brzmiała jak coś, czemu nie można zaufać, ale postanowiłam to
zignorować. „Jeśli chce kłamać, niech kłamie. Najwyżej mu nie pomogę” – pomyślałam.

– A gdzie ci wręczali ten order?

– No, na polanie. Dostałem go za wywód o tym, że kogut nie może być lwem. Zrobiłem
nawet gatunkowe drzewo genealogiczne pokazujące, jak dalekie jest między nimi
pokrewieństwo. Jury było zachwycone.

Ta kolejna porcja bezsensownych informacji poruszyła jednak jakąś strunę w mojej głowie
i zaczęłam sobie coś przypominać.

– To ty jesteś tym lisem z „Artysty” Mrożka? – zapytałam, nie wiadomo dlaczego tłumiąc
śmiech.

– Tak – brzmiała lakoniczna odpowiedź.

– No cóż, nie wiem, jak ci pomóc. Jeśli chcesz, możesz pójść ze mną na zakupy do KEN
Center.

– Chcę – odparł lis, który najwyraźniej bardzo nie chciał zostać sam.

Wstałam, szybko się ubrałam i ruszyliśmy do centrum handlowego.

Gdy dotarliśmy do budynku, zobaczyłam, że na placyku między sklepami organizowany
jest jakiś konkurs. Przyjrzałam się jednemu z ogromnych kolorowych plakatów. „Już dziś
ostatecznie wyłonimy Przyjaciela Mądrości! Wstęp tylko 2 złote” – głosił napis na jednym
z nich. Nabrałam chęci na nieco złośliwości wobec lisa i powiedziałam:

– Hej, patrz, będą wybierać Przyjaciela Mądrości! – zawołałam, wskazując grupkę ludzi
zgromadzonych wokół plakatu. – I wstęp tylko 2 złote. Chodź, zabawimy się!

Ruszyłam w stronę zbiorowiska, ciągnąc za sobą zwierzaka. Po kupieniu biletu dostaliśmy
mały arkusik z zapisanymi sześcioma pytaniami zamkniętymi i jednym otwartym oraz długopis.

– Ty się podpisz i wypełniaj. W końcu jesteś moim gościem – powiedziałam do lisa.

Ten, choć widocznie nie miał na to ochoty, nic nie powiedział – nieuprzejmie było
odmawiać. Zaczęliśmy rozwiązywać zadania. Pytania zamknięte poszły nam szybko – A, C,
B, A, D, E – i na końcu pytanie otwarte… Teraz musieliśmy się zastanowić. Pytanie brzmiało:
„Co dla Ciebie znaczy być Przyjacielem Mądrości?”. Nie wiedziałam, jak można by na takie
pytanie odpowiedzieć poprawnie. Za to lis tylko prychnął i napisał: „Na pewno więcej niż
Przyjacielem Wiedzy” i wrzucił kartkę do pudła.

Po piętnastu minutach komisja skończyła się naradzać.

„Tytuł Przyjaciela Mądrości trafia do… lisa!” – zabrzmiało z megafonu. Popchnęłam
mojego towarzysza do przodu w kierunku podium. Wśród burzy oklasków lis odebrał medal
i … zniknął.

Tak zakończyła się ta nie do końca wiarygodna historia. Do dzisiaj zastanawiam się, czy
przypadkiem sobie czegoś nie uroiłam, ale kłaki rudej sierści, które znalazłam po powrocie do
swojego pokoju, mogą chyba być wystarczającym dowodem na prawdziwość istnienia lisa.

1. Realizacja tematu wypowiedzi: 2 punkty – wypowiedź zgodna z formą wskazaną
w poleceniu (opowiadanie twórcze); zawiera wszystkie elementy określone w poleceniu
(uczeń napisał opowiadanie o wspólnej przygodzie z bohaterem lektury obowiązkowej oraz
wykazał się znajomością przywołanego utworu literackiego – Artysta); w całości dotyczy
problemu wskazanego w poleceniu. 2. Elementy twórcze: 5 punktów – funkcjonalna narracja; logiczny układ zdarzeń;
urozmaicona fabuła, w tym funkcjonalne wykorzystanie: opisu, określenie czasu i miejsca
akcji, pojawia się zwrot akcji, dialog, puenta; twórcze wykorzystanie treści utworu Artysta. 3. Kompetencje literackie i kulturowe: 2 punkty – funkcjonalne wykorzystanie znajomości
lektury obowiązkowej (Artysta); poprawność rzeczowa. 4. Kompozycja tekstu: 2 pkt – zgodna z formą wypowiedzi, wypowiedź spójna i logiczna
podzielona na funkcjonalne, graficznie wyodrębnione akapity. 5. Styl: 2 pkt – odpowiedni do treści i formy wypowiedzi, jednolity. 6. Język: 4 pkt – szeroki zakres środków językowych (zróżnicowana składnia, leksyka)
umożliwiających pełną i swobodną realizację tematu. 7. Ortografia: 2 pkt – praca bez błędów ortograficznych. 8. Interpunkcja: 1 pkt – praca bez błędów interpunkcyjnych.

Zadanie 19. (20pkt) Egzamin ósmoklasisty z polskiego – 2021 – CKE